Natuur verkennen aan de oevers van de Rijn

"Biodiversiteit begint in het verre verleden en wijst naar de toekomst - Frans Lanting

De Rijn mag dan beroemd zijn om het legendarische ‘Rheingold ’, maar dat is niet de enige schat die deze rivier herbergt. Getijdengebieden in Nederland, beschermde natuurgebieden in Duitsland en Frankrijk, en een kristalhelder Alpenmeer in Zwitserland - dit zijn slechts enkele voorbeelden van het natuurschoon dat prachtige biodiverse ecosystemen herbergt, wachtend om ontdekt te worden op de EuroVelo 15 - Rijnfietsroute.

Tomameer - Ongerepte wateren tussen de wolken

Aan het begin van je fietstocht, hoog in de majestueuze Zwitserse Alpen, is daar de prachtige aanblik van het Tomameer, beschouwd als de bron van de rivier de Rijn. Vanaf de Oberalppas leidt een 90 minuten durende wandeling over gemarkeerde paden naar het meer, dat onder de Piz Badus ligt. In juli groeien er koekoeksbloemen, gentiaan, alpenrozen, margrieten en wit katoengras, terwijl langs het pad en op de oever van het meer de heerlijk ruikende margrietlelies bloeien en op de omliggende hellingen geiten grazen. Het meer staat op de lijst van Zwitserse natuurlijke bezienswaardigheden van nationaal belang.

Natuurreservaat Ile de Rhinau - Europese jungle

Op weg naar het noorden doemt een prachtig schouwspel op - Ile de Rhinau, een lappendeken van bossen, graslanden en waterrijke milieus. Het gevarieerde landschap wordt gekenmerkt door verschillende biotopen, waardoor het natuurreservaat een thuis is voor een groot aantal zeldzame planten- en diersoorten. Het eiland Rhinau, dat elk seizoen overstroomt wanneer de Rijn buiten zijn oevers treedt, biedt een gevarieerde en goed bewaarde natuurlijke habitat, mede vanwege de seizoensgebonden overstromingen van de rivier.

Met 500 plantensoorten, tientallen soorten paddestoelen, talloze mossen en indrukwekkende klimplanten (clematis, klimop, enz.) draagt het Rijnbos met recht de titel "Europese jungle". Het eiland Rhinau en het aangrenzende reservaat Taubergiessen in Duitsland zijn beroemd om hun aandacht voor de bescherming van overwinterende vogels. Gemiddeld brengen 5.300 watervogels de maand januari door op het water rond het eiland. Ongeveer 140 vogelsoorten, 39 libellensoorten, meer dan 85 soorten wilde bijen en wespen, 26 vissoorten, diverse amfibieën, vlinders en weekdieren, alsmede wilde zwijnen, reeën, vossen, dassen, vleermuizen, enz. bewijzen dat het gevarieerde leven op het eiland in volle gang is. Dit dankzij het feit dat het gebied een echte lappendeken is van verschillende milieus, die vaak nauw met het water verbonden zijn.

Natuurreservaat Sauer Delta - Vogelluchtjes

Als je je fietstocht langs de Rijn voortzet en Frankrijk binnenrijdt, kom je bij het natuurreservaat Sauer Delta, dat een rijk en gevarieerd mozaïek van Rijnlandse natuurgebieden beschermt. Het gebied van 486 hectare, waaronder een meander van de voormalige hoofdloop van de Rijn, is onderhevig aan schommelingen in het waterpeil. Bij hoogwater verspreidt de rivier zich over het hele gebied, terwijl bij eb de wadden verschijnen met hun eigen stoet foeragerende vogels. De avifauna in het uitgestrekte gebied telt 183 soorten, waarvan er 77 nestelen, waaronder de blauwborst, de buidelmees, de grote karekiet en natuurlijk de zwarte wouw, die zijn belangrijkste broedgebied in de Elzas vindt.

Natuurreservaat Kühkopf-Knoblochsaue in Riedstadt - betoverende bossen en zwarte wouw

Als je Frankrijk achter je laat en je reis naar het noorden voortzet, kom je bij het Kühkopf-Knoblochsaue Naturschutzgebiet (natuurreservaat) Kühkopf-Knoblochsaue, gelegen in het district Groß-Gerau, Duitsland. Het is het grootste natuurreservaat in Hessen en maakt deel uit van de Hessische Ried tussen de rivier de Rijn en de Hessische Bergstraße. Het beschermde gebied omvat oeverbossen (Auwald of Aue)met onder andere de zwarte populier, en loofbossen met eiken, olmen en espen.

Het Kühkopf-gebied heeft een trotse traditie van boomgaarden, met pruimen, walnoten, een verscheidenheid aan appel- en andere fruitbomen. De uitgestrekte moerassen van de uiterwaarden, met gras, rietvelden en bomen, bieden broedplaatsen voor vele vogelsoorten, maar ook rustplaatsen voor trekvogels. Herten, wilde zwijnen, vossen, kikkers en padden komen veel voor in het beschermde gebied. In het voorjaar is een groot deel van de bosbodem bedekt met wilde knoflook en in veel bomen groeien maretakken.

Nationaal Park Biesbosch - Prachtig labyrint van rivieren en kreken

Als je het einde van je fietstocht in Nederland nadert, moet je zeker een bezoek brengen aan Nationaal Park de Biesbosch - een van de grootste nationale parken van Nederland en een van de laatste uitgestrekte zoetwatergetijdengebieden in Noordwest-Europa. De Biesbosch bestaat uit een uitgestrekt netwerk van rivieren en kleinere kreken met eilanden. De vegetatie bestaat voornamelijk uit wilgenbossen, hoewel natte graslanden en rietvelden ook veel voorkomen. De Biesbosch is een belangrijk waterrijk gebied voor watervogels en is rijk aan flora en fauna. Het is vooral belangrijk voor trekkende ganzen. Het is een prachtige plek om te wandelen, fietsen of zelfs kanoën door het labyrint van rivieren en kreken.